Ο Βασίλης Παπαβασιλείου ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες, ηθοποιούς και δασκάλους της σύγχρονης ελληνικής σκηνής και φανατικός Πανσερραϊκός έφυγε σε ηλικία 76 ετών
Το ελληνικό θέατρο θρηνεί την απώλεια του Βασίλη Παπαβασιλείου, ενός από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες, ηθοποιούς, συγγραφείς, μεταφραστές και δασκάλους της σύγχρονης ελληνικής σκηνής. Ο Παπαβασιλείου απεβίωσε σε ηλικία 76 ετών, μετά από μακρά νοσηλεία λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας, αφήνοντας πίσω του μια σπουδαία καλλιτεχνική παρακαταθήκη.
Γεννημένος το 1949 στη Θεσσαλονίκη και μεγαλωμένος στις Σέρρες, όπου ο πατέρας του δούλευε ως γεωπόνος ο Βασίλης Παπαβασιλείου ξεκίνησε τις σπουδές του στην Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, αλλά ακολουθώντας το πάθος του για το θέατρο και εμπνευσμένος από τον Κάρολο Κουν, τις εγκατέλειψε για να σπουδάσει στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του σκηνοθέτησε πάνω από 35 θεατρικές παραστάσεις, ερμηνεύοντας κλασικά έργα μεγάλων δημιουργών όπως ο Σοφοκλής, ο Σαίξπηρ, ο Μολιέρος και ο Πιραντέλο, καθώς και έργα σύγχρονων Ελλήνων ποιητών και συγγραφέων όπως ο Γιάννης Ρίτσος και ο Μανώλης Αναγνωστάκης.
Υπηρέτησε ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (1994-1998) και του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν, ενώ παράλληλα δίδαξε σε δραματικές σχολές και στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Επίσης, μετέφρασε σημαντικά έργα από τον Γκολντόνι, τον Μολιέρο και τον Μπαρτ, εμπλουτίζοντας το ελληνικό θεατρικό ρεπερτόριο με νέες φωνές και προσεγγίσεις.
Ο Βασίλης Παπαβασιλείου τιμήθηκε με πολλά βραβεία και διακρίσεις, μεταξύ των οποίων από τον Δήμο Αθηνών, τον Δήμο Χαλανδρίου, την Ένωση Ελλήνων Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής, καθώς και το Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου των Συρακουσών στην Ιταλία. Το 2016 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ιππότη των Γραμμάτων και Τεχνών από τη Γαλλική Δημοκρατία, αναγνωρίζοντας τη διεθνή του προσφορά στο θέατρο.
Η απώλειά του αφήνει ένα μεγάλο κενό στη θεατρική κοινότητα της χώρας, όμως το έργο και η διδασκαλία του θα συνεχίσουν να εμπνέουν γενιές καλλιτεχνών και θεατρόφιλων.
Το ποδόσφαιρο στην Καλλιθέα και το Ηρώων και η τρέλα με τον Πανσερραϊκό
Σε μία συνέντευξή του στο Φως των Σπορ πριν λίγα χρόνια ο Βασίλης Παπαβασιλείου μίλησε για τα παιδικά του χρόνια στις Σέρρες και τη μεγάλη αγάπη του, τον Πανσερραϊκό.
«Ο πατέρας μου ήταν γεωπόνος και διορίστηκε στην πρωτεύουσα του νομού, κοντά βέβαια στην έδρα των παππούδων(σσ Πορόια Σερρών). Δεν υπήρχε ηλεκτρικό, υπήρχαν λάμπες, και αυτό ήταν κάτι που έγραψε μέσα μου με ηχητική μνήμη. Τα κουδουνάκια των αγελάδων όταν γυρίζουν από τη βοσκή στα Πορόια. Συνέπιπτε με τη φάση του δειλινού, όταν άναβε η λάμπα. Εξ αντιδιαστολής με το ηλεκτρικό. Αυτό δημιουργούσε μια θερμοκρασία σύναξης και έκανε ομιλητικούς τους ανθρώπους. Σαν να ήθελε η γλώσσα να καλύψει το μισοσκόταδο, το ατελές φως. Το συνδέω εκ των υστέρων με κάποιες εμμονές που έχω στη δουλειά μου. Έτσι κι αλλιώς η ιστορία του θεάτρου ξεκινάει με την ιστορία του ηλεκτροφωτισμού, τέλη του 19ου αιώνα. Η σκηνοθεσία κάνει το θέατρο τέχνη κι αυτό το καθόρισε η έλευση του ηλεκτροφωτισμού που διαρκεί επ’ άπειρον. Ο σκηνοθέτης, ο άρχων, αποφασίζει πότε ξεκινάει και πότε σταματάει η παράσταση. Τον 17ο αιώνα στο θέατρο του Μολιέρου και του Ρακίνα έπαιζαν πεντάπρακτα. Κάθε πράξη διαρκούσε όσο διαρκεί ένα κερί, είκοσι λεπτά», είπε σε εκείνη τη συνέντευξη ο Βασίλης Παπαβασιλείου, ο οποίος αποκάλυψε ότι χάρη στον παππού του Αρχιμανδρίτη Βασίλειος, που ζούσε στα Πορόια έγινε φιλαναγνώστης.
Η αγάπη του για το ποδόσφαιρο γεννήθηκε στην Καλλιθέα, όπου υπήρχε μια μεγάλη αλάνα που τη έλεγαν Χαράδρα. «Εκεί ήταν το στέκι μας. Κι όταν ήμουν εννιά χρόνων είχα κάτω από το γραφείο τα «Αθλητικά Νέα» του Καμπάνη, εφημερίδα της Θεσσαλονίκης. Και μου λέει η δασκάλα «τι είναι αυτό;». Έγινε γνωστό στον κύκλο μας ότι διαβάζω πολύ και ξέρω αθλητικά και έρχεται ένας ποδοσφαιριστής του Ηρακλή Σερρών και μετέπειτα του Πανσερραϊκού, ο τοπικός Δομάζος, ο Ηλιάδης, και μου λέει «έβαλα στοίχημα να σου κάνουν δέκα ερωτήσεις και θα απαντήσεις στις οκτώ. Αν τα καταφέρεις, θα πάρεις μια σοκολάτα». Και απάντησα στις εννιά… Είχα μια προδιάθεση αμυντικής λειτουργίας, αμυντικό χαφ. Η καταστροφή του παιχνιδιού των άλλων. Όπως λέει και ο οικονομολόγος Γιόζεφ Σουμπέτερ «τι είναι ο καπιταλισμός, πού στηρίζεται; Στη δημιουργική καταστροφή, που καταστρέφει κάποια επαγγέλματα και δημιουργεί κάποια άλλα». Μια μέρα θυμάμαι, όταν είχε εδραιωθεί μέσα μου το καταστροφικό ένστικτο, παίζαμε με άλλη γειτονιά στο Ηρώων. Έπαιζε και ο συναμαρτήσας με έμενα -γιατί πήγε στην Ιατρική για τους γονείς του- και μετά ακολούθησε τη δημοσιογραφία, ο Χρήστος Μεμής, διευθυντής των «Νέων» και τώρα του Protagon. Eμπνεόμενος από παραδείγματα μεγάλων αμυντικών φονιάδων, όπως ο Γκοϊκοετσέα, είδα τον Μεμή να το παίζει τεχνίτης, βιρτουόζος. Χασάπης ήταν και ο δικός μας ο Πέτρος Στοιμένος που στην Τούμπα έσφαξε τον Κούδα. Μέσα την Τούμπα ακούστηκε το «κρακ». Τραβούσε μια γραμμή στο χορτάρι και έλεγε «μπάλα περνάει, πόδι δεν περνάει». Κάνω λοιπόν ένα τζαρτζάρισμα στον Μεμή και τον έστειλα στα κάγκελα. Κάθε χρόνο πλέον ανταλλάσουμε ευχές και εγώ τον αποθεώνω ως Μαραντόνα, Μέσι και εκείνος απαντά και με αποκαλεί Νόμπι Στάιλς, ως τον σκληρό Άγγλο που εξουδετέρωσε το 1966 τον Εουσέμπιο. Δεν είχα τα φόντα για περαιτέρω εξέλιξη. Κι έτσι πήρα τον δρόμο μου διά της αναγνώσεως κατέληξα στο θέατρο με έναν σταθμό στην Ιατρική, για να αποδείξω ότι δεν είμαι τελείως άχρηστος. Γιατί αν δήλωνα εξαρχής ότι θέλω να πάω στο θέατρο, δήλωνα εμμέσως υποψηφιότητα για αχρηστία.», περιέγραψε ο Παπαβασιλείου.
Για τον Πανσερραϊκό: «Έγινε η συγχώνευση Ηρακλή και Απόλλωνα στην εφηβεία και ήταν μεγάλο γεγονός για την πόλη, με πρόεδρο έναν βιομήχανο με ρύζια. Ο Βαγγέλης Χατζηαθανασιάδης με το ρύζι «Μάγειρος». Κεντρικός παράγοντας του ελληνικού ποδοσφαίρου, σεβαστή προσωπικότητα. Έμπαινε στο γήπεδο και σηκώνονταν οι φίλαθλοι σε ένδειξη τιμής. Προπονητής ήταν ο μακαρίτης Αντώνης Γεωργιάδης και είχε μια φουρνιά ταλαντούχων παικτών. Και με την άνοδο στην Α’ Εθνική εξασφάλισαν την ποιότητα του ποδοσφαίρου στην πόλη και στην περιοχή. Και τώρα καμαρώνουμε αυτήν την εποχή για τον Πανσερρραϊκό και τον Απόλλωνα Παραλιμνίου. Τότε ήταν αλλιώς το ποδόσφαιρο και ως το τέλος της δεκαετίας του ‘80 οι Σέρρες ήταν ποδοσφαιρομάνα. Ο Παναγιώτης Κελεσίδης μάς έφερνε φρούτα στο σπίτι. Είχε πάει στον Ολυμπιακό, τον είδε η μάνα μου στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης και του είπε «πώς πάει ο Πανσερραϊκός;». Της εξήγησε ότι άλλαξε ομάδα και πήγε στον Ολυμπιακό».
Η καλύτερη ποδοσφαιρική παράσταση: «Το ματς Πανσερραϊκός – Βύζας Μεγάρων 4-0 με Ελβετό διαιτητή. Αυτό δεν ήταν θέαμα επαρχιακής ομάδας. Μεθυστικό το θέαμα με λιοντάρια που κάλπαζαν. Η δικαίωση όλης της προσπάθειας σε κατάμεστο γήπεδο. Στον ίδιο χώρο, στον αντίποδα, είδα το ματς Δόξα Δράμας – Αιγάλεω 3-2. Ευχαριστηθήκαμε μια άλλη παράσταση, σε ένα άλλο σκηνικό. Για μια θέση στην Α’ Εθνική. Υπό συνθήκες χιονοπτώσεως και σε χιονοσκεπές γήπεδο έγιναν πράματα και θάματα ικανά να ζεστάνουν τους φιλάθλους που ήταν στην εξέδρα. Πήγα μαζί με τον Θοδωρή Γκόνη, εργαζόμασταν στο ΔΗΠΕΘΕ Σερρών. Αφού καταναλώσαμε 15 τσίπουρα ο καθένας. Έληξε με τον εξής τρόπο. Με οφσάιντ που σφυρίχτηκε πίσω από τη σέντρα, με έναν παίκτη του Αιγάλεω που έφευγε μόνος. Με αποτέλεσμα οι παίκτες να σωριαστούν στο χιόνι. Πλάνο του Αγγελόπουλου. Έντεκα παίκτες ξαπλωμένοι στο χιόνι. Κι εκεί ένας Δραμινός θεατής που υπέφερε από το κρύο, παρότι είχαμε ανάψει φωτιές, φώναξε «παίξε μπάλα ρε χωριό, ε χωριό». Είπε ο Δραμινός τον Αιγαλεώτη «χωριό».
